Coraz więcej dzieci i nastolatków zmaga się z zaburzeniami odżywiania, które często zaczynają się niewinnie – od rezygnacji ze słodyczy, chęci „zdrowego odżywiania” czy obaw przed przytyciem. Z czasem zachowania te mogą przerodzić się w poważny problem, jakim jest anoreksja. To choroba, która nie dotyczy tylko ciała, ale przede wszystkim emocji. Dlatego skuteczne leczenie wymaga zaangażowania całego zespołu specjalistów, którzy pomagają młodej osobie nie tylko odzyskać zdrowie fizyczne, ale też zrozumieć swoje emocje i nauczyć się z nimi żyć.
Co to jest anoreksja? Choroba emocji, nie tylko ciała
Anoreksja, czyli jadłowstręt psychiczny, to zaburzenie psychiczne, które pojawia się najczęściej w okresie dorastania – wtedy, gdy młody człowiek szczególnie mocno odczuwa presję wyglądu, akceptacji i ocen. Jedzenie staje się wówczas sposobem na kontrolowanie lęku, napięcia czy poczucia bezradności. Ograniczanie posiłków daje chwilowe wrażenie panowania nad sobą, ale w rzeczywistości prowadzi do coraz większego cierpienia.
Przyczyny anoreksji mają zwykle charakter psychologiczny. Wśród nich można wymienić: perfekcjonizm, niskie poczucie własnej wartości, lęk przed dorastaniem, trudności w relacjach rodzinnych czy potrzebę spełniania oczekiwań innych. Dziecko lub nastolatek, który cierpi na anoreksję, często nie potrafi otwarcie mówić o emocjach, dlatego kontrola nad jedzeniem staje się nieświadomym sposobem wyrażenia złości, lęku czy smutku.
Warto pamiętać, że zaburzenia odżywiania to poważny stan psychiczny, wymagający terapii, a nie tylko chwilowa „niechęć do jedzenia” czy etap dojrzewania. Dlatego leczenie anoreksji powinno obejmować nie tylko odbudowę masy ciała, ale przede wszystkim naukę radzenia sobie z emocjami i relacjami.
Dlaczego anoreksji nie można wyleczyć samodzielnie?
Rodzice często próbują poradzić sobie z problemem sami – namawiają dziecko do jedzenia, przygotowują ulubione potrawy, szukają motywacji w rozmowach. Niestety, w przypadku anoreksji takie działania mogą nie tylko nie pomóc, ale wręcz pogłębić lęk i poczucie winy u młodego człowieka. Chorobowe myślenie o jedzeniu i ciele staje się bowiem źródłem silnego wewnętrznego przymusu, nad którym dziecko nie ma kontroli.
W anoreksji nie chodzi o brak apetytu, ale o emocjonalny konflikt – jedzenie kojarzy się z utratą kontroli, a głodzenie daje złudne poczucie bezpieczeństwa. Dlatego poprawa diety czy próby „zmuszania do jedzenia” nie rozwiązują problemu.
Specjaliści podkreślają, że im wcześniej zostanie rozpoczęta terapia, tym większe szanse na pełne wyleczenie. Warto więc zgłosić się po pomoc już przy pierwszych sygnałach, takich jak obsesyjne liczenie kalorii, unikanie wspólnych posiłków, przesadne zainteresowanie wyglądem czy spadek nastroju.
Jak wygląda leczenie anoreksji?
Leczenie anoreksji u dzieci i młodzieży wymaga współpracy kilku specjalistów. W Gedeon Medica nad zdrowiem pacjenta czuwają psycholog, psychoterapeuta, psychiatra, internista i dietetyk kliniczny. Każdy z nich zajmuje się innym aspektem choroby, a wspólnie tworzą plan dopasowany do wieku i potrzeb młodego pacjenta.
Pierwszym etapem jest diagnoza, obejmująca rozmowę z dzieckiem i rodzicami oraz ocenę stanu zdrowia. Następnie rozpoczyna się terapia – na początku najczęściej zamknięta – której celem jest przywrócenie równowagi emocjonalnej, odbudowa relacji z jedzeniem oraz zaufania do siebie i swojego ciała. Dietetyk opracowuje plan żywieniowy, który ma pomóc w zdrowym przybieraniu na wadze, bez presji i stresu. Konieczne jest także leczenie psychiatryczne, zwłaszcza gdy pojawiają się objawy depresyjne lub silny lęk.
Rola rodziny w procesie zdrowienia
Rodzice i bliscy odgrywają ważną rolę w leczeniu anoreksji. Wsparcie emocjonalne, cierpliwość i zrozumienie są dla dziecka tak samo istotne, jak pomoc specjalistów.
Rodzic może pomóc przede wszystkim przez:
- unikanie presji i oceniania,
- okazywanie empatii i gotowości do rozmowy,
- uczestnictwo w spotkaniach terapeutycznych.
W ramach terapii rodzinnej i konsultacji rodzice uczą się rozpoznawać mechanizmy anoreksji oraz reagować w sposób, który wspiera dziecko, a nie pogłębia jego lęku. Psychoedukacja daje im narzędzia, by lepiej zrozumieć, co przeżywa nastolatek i jak wspólnie przejść przez proces zdrowienia.
Źródła:
Sommer H., Anoreksja nastolatek w świetle badań – droga do sukcesu czy akt powolnej autodestrukcji. Lubelski rocznik pedagogiczny t. XXXV, z. 1, 2016. s. 235-257. https://journals.umcs.pl/lrp/article/download/3883/3454
Kochman D., Zaburzenia odżywiania się – częsty problem współczesnej młodzieży, Innowacje w Pielęgniarstwie i Naukach o Zdrowiu 4(6)/2021. https://apcz.umk.pl/IWPNZ/article/download/37483/31672/89533
Artykuł sponsorowany. To nie jest porada medyczna.
