Grupa poetycka Skamander jest jedną z najważniejszych dla polskiej literatury grup twórców. Warszawscy Skamandryci – bo tak nazywali się jej przedstawiciele – tworzyli od 1918 roku do wybuchu wojny, choć wpływ ich twórczości można było widzieć jeszcze długo potem. Sprawdź, co czyniło ich poezję tak wyjątkową.
Skamandryci – nowa fala poezji po 1918 roku
Grupa zaczęła się formować około roku 1916, jeszcze wtedy wokół czasopisma „Pro Arte et Studio”. Prawdziwy przełom nastąpi jednak dopiero w roku 1918, kiedy na łamach tego czasopisma zostanie opublikowana Wiosna Juliana Tuwima. Jej przewrotowość, tak odmienna od dotychczasowej narracji PAeS, doprowadziła do przejęcia redakcji przez przedstawicieli późniejszego Skamandra:
- Juliana Tuwima,
- Antoniego Słonimskiego,
- Jarosława Iwaszkiewicza,
- Kazimierza Wierzyńskiego,
- Jana Lechonia.
Od 1918 roku poeci funkcjonowali już pod nazwą Skamander, którego nazwę zaczerpnęli ze starożytności – tak nazywała się bowiem rzeka opływająca Troję. W tym samym czasie otwarta została kawiarnia poetów „Pod Picadorem”, której bywalcy mogli słuchać odczytów poezji i stopniowego kształtowania się programu grupy.
Skamandryci cechy. Co czyniło ich poezję tak przewrotną?
Swoją popularność Skamander zawdzięcza m.in. przewrotności ich poezji, a dokładnie odejścia od dotychczasowych wartości ukazywanych w tego typu twórczości.
Cechy ich twórczości obejmowały:
- odejście od romantyzmu i motywu martyrologii narodowej,
- jednoczesne wprowadzenie tematyki codzienności, w tym prostego języka, nawet kolokwializmów
- skupienie się na doświadczeniu jednostki zamiast opowiadania o uczuciach tłumu czy całego narodu,
- zmiana adresata – już nie wykształceni literaci, a „zwykły człowiek” warszawskiej ulicy i nie tylko
- odejście od poetyki Młodej Polski – pesymizmu, dekadentyzmu – na rzecz humoru i lekkości
- apolityczność,
- muzykalność – inspiracja folklorem, kabaretem.
Skamandryci wiersze. Te tytuły na pewno znasz z lekcji polskiego
Poezję Skamandrytów omawia się bardzo obszernie na lekcjach języka polskiego, ponieważ ich twórczość wpłynęła na całą dalszą literacką historię Polski.
Odejście od doktryny romantyzmu i przesunięcie adresata na zwykłego człowieka sprawiły, że poezja przestała być „własnością” ludzi wykształconych i nie stanowiła już sposobu oddawania wyłącznie „wysokich” uczuć. Zaczęto przez nią za to komentować zdarzenia dnia codziennego, prezentować sytuacje widziane na ulicy, często z humorem i za pomocą prostego języka.
Te tytuły na pewno pamiętasz z lekcji języka polskiego:
- Lokomotywa Juliana Tuwima – klasyk literatury, zachwycający nie tylko dzieci,
- Elegia miasteczek żydowskich Antoniego Słonimskiego – utwór o kulturze żydowskiej,
- Panny z Wilka Jarosława Iwaszkiewicza – nie wiersz, ale wciąż ważny utwór Skamandrytów
- Pieśń wagabundy Kazimierza Wierzyńskiego – nawiązujący do Sonetu szalonego Leopolda Staffa, który był dużą inspiracją dla poetów z omawianej grupy.
Grupa poetycka Skamander – poeci warszawskich ulic
Poeci Skamandra zapisali się w historii polskiej literatury jako innowacyjni, obdarzeni nowym rodzajem wrażliwości twórcy, którzy otworzyli świat poezji zwykłym ludziom – nie tylko pod względem odbierania, ale również tworzenia sztuki.
Warto jednak pamiętać, że byli tylko jednymi spośród wielu twórców publikujących w dwudziestoleciu międzywojennym – ten okres nadal skrywa wiele niespodzianek!
